Zijn leven
in jaartallen
| Jaar | Gebeurtenis | Voornaamste composities |
|---|---|---|
| 1906 | 25 september: Dmitri Sjostakovitsj geboren te Petersburg (Petrograd, Leningrad). | |
| 1915 | Eerste pianolessen van zijn moeder. Later les aan de muziekschool van Gljasser. |
Eerste pogingen tot componeren: Revolutie-Symfonie en een opera De Zigeuners |
| 1917 | Pianolessen van Aleksandra Rosanova. | enkele niet bewaard gebleven pianowerken: Hymne aan de vrijheid en De Soldaat |
| 1919 | Begint zijn studie aan het conservatorium in Petrograd. | Scherzo in fis-klein, op. 1 voor orkest |
| 1920 | Neemt pianolessen bij L. Nikolajev. | Acht Preludes, op. 2 voor piano |
| 1922 | Op 24 februari overlijdt Sjostakovitsj' vader. Dmitri verdient als bioscooppianist de kost voor het gezin. | Twee Fabels op tekst van Krylov, op. 4; Drie Fantastische Dansen, op. 5; Suite in fis-klein voor twee piano's (opgedragen ter nagedachtenis aan zijn vader) |
| 1923 | Behaalt zijn pianodiploma. Verblijft vanwege tuberculose en bronchitis in een sanatorium op de Krim. |
Pianotrio, op. 8 |
| 1925 | Treedt toe tot de vakbond van kunstenaars. 20 maart: voert in Moskou eigen pianowerken uit. |
Voltooit zijn Eerste Symfonie |
| 1926 | Leningrad, 12 mei: première Eerste Symfonie onder leiding van N. Malko. Wordt docent aan de muziekhogeschool te Leningrad. |
Eerste Pianosonate, op. 12 |
| 1927 | Behaalt een eervolle vermelding op het Chopin-Concours in Warshau. Ontmoet Sollertinski en Nina Varsar, zijn eerste echtgenote. |
Aforismen, op.13 en zijn Tweede Symfonie, op.14 |
| 1928 | Werkt als muziekdramaturg en pianist in het theater van Meyerhold. | opera De Neus, op.15; muziek voor de film Het Nieuwe Babylon |
| 1929 | De Wandluis, op.19; Derde Symfonie | |
| 1930 | 18 januari: première opera De Neus; het werk wordt fel bediscussieerd. | ballet De Gouden Eeuw |
| 1931 | ballet De Bout, op.27 | |
| 1932 | 13 mei: huwelijk met Nina Vasiljevna Vasjar. | de opera Lady MacBeth uit het district Mtsensk, op.29 |
| 1933 | 24 Preludes, op.34 voor piano; Eerste Pianoconcert, op.35 | |
| 1934 | 22 januari: eerste uitvoering van de opera Lady Macbeth in Leningrad. Twee dagen later volgt de première in Moskou. Het succes is enorm. | Cellosonate, op.40 |
| 1935 | 26 december: Stalin bezoekt een voorstelling van Lady Macbeth. | |
| 1936 | 28 januari: In de Pravda verschijnt het artikel "Chaos in plaats van muziek", een vernietigende kritiek op Lady Macbeth. De voorstelling wordt van het repertoire gehaald. April: Sjostakovitsj trekt zijn Vierde Symfonie terug. 30 mei: dochter Galja geboren. |
|
| 1937 | Sjostakovitsj wordt compositie-docent aan het conservatorium van Leningrad. 21 november: première van zijn Vijfde Symfonie, die met gejuich wordt bejubeld. |
Vijfde Symfonie |
| 1938 | 10 mei: zoon Maksim geboren. | Eerste Strijkkwartet |
| 1939 | Zesde Symfonie | |
| 1940 | Pianokwintet, op.57 | |
| 1941 | In het belegerde Leningrad begint Sjostakovitsj aan zijn Zevende Symfonie. Later vertrekt hij naar Koejbysjev. |
|
| 1942 | 5 maart: eerste uitvoering van de Zevende Symfonie onder leidig van S. Samossoed in Koejbysjev. Op 9 augustus wordt het werk onder leiding van Karl Eliasberg uitgevoerd in het belegerde Leningrad. |
Zevende Symfonie |
| 1943 | Achtste Symfonie | |
| 1944 | 11 februari: Sjostakovitsj' vriend Sollertinski overlijdt. | het Pianotrio, op.67; Tweede Strijkkwartet |
| 1945 | Sjostakovitsj verhuist naar Moskou. | Negende Symfonie |
| 1946 | Derde Strijkkwartet | |
| 1947 | Sjostakovitsj wordt geridderd met de Lenin-orde en gekozen tot voorzitter van de Leningradse Componistenbond. | |
| 1948 | 10 februari: in een partijbesluit worden Sjostakovitsj en anderen (waaronder Prokofjev en Chatsjatoerjan) beschuldigd van 'formalisme'. | Voltooit het Eerste Vioolconcert en de liederencyclus Uit de joodse volkspoëzie. Beide werken worden (voorlopig) niet uitgevoerd. |
| 1949 | het oratorium Het Lied van de Wouden; Vierde Strijkkwartet (wordt pas in 1953 uitgevoerd) | |
| 1951 | 24 Preludes en Fuga's, op.87 | |
| 1952 | Vijfde Strijkkwartet | |
| 1953 | 5 maart: Stalin overlijdt. | Tiende Symfonie |
| 1954 | In december overlijdt zijn vrouw Nina. | de Feestouverture, op.96 |
| 1955 | Zijn moeder overlijdt. | filmmuziek De Horzel, op.97 |
| 1956 | Hertrouwt met Margarita Andrejevna Kajnova. | Zesde Strijkkwartet |
| 1957 | Wordt secretaris van de componistenbond. | Tweede Pianoconcert; Elfde Symfonie |
| 1958 | Echtscheiding van Margarita. Het partijbesluit van 1948 over 'formalisme' wordt gedeeltelijk herroepen. |
|
| 1959 | Sjostakovitsj wordt ongeneeslijk ziek. Zijn rechterarm begint verlamd te raken. | Eerste Celloconcert |
| 1960 | Zevende Strijkkwartet; Achtste Strijkkwartet | |
| 1961 | September: Sjostakovitsj wordt lid van de communistische partij. | Twaalfde Symfonie |
| 1962 | Sjostakovitsj wordt gekozen tot lid van de Opperste Sovjet. Derde huwelijk: met Irina Antonovna Soeninskaja. |
Dertiende Symfonie |
| 1964 | Negende Strijkkwartet; Tiende Strijkkwartet | |
| 1966 | Eind mei: krijgt eerste hartinfarct. | Elfde Strijkkwartet; Tweede Celloconcert |
| 1967 | Tweede Vioolconcert | |
| 1968 | Twaalfde Strijkkwartet; Vioolsonate, op.134 | |
| 1969 | Veertiende Symfonie | |
| 1970 | Ligt dit jaar veel in het ziekenhuis. | Dertiende Strijkkwartet |
| 1971 | September: tweede hartinfarct. | Vijftiende Symfonie |
| 1974 | Vijftiende Strijkkwartet | |
| 1975 | 9 augustus: Sjostakovitsj overlijdt te Moskou aan een hartinfarct. Hij wordt op 14 augustus begraven in het Novodjevitsji-klooster te Moskou. |
Altvioolsonate |
